Het Rijk heeft een forse ambitie: Nederland Circulair in 2050. Dat de bouwsector hierbij van cruciaal belang is mag duidelijk zijn: het is een belangrijke sector in de Nederlandse economie, goed voor een jaarlijkse productie van 60 miljard euro (bijna 7% van het BNP), een directe werkgelegenheid voor 458.000 mensen en een aanzienlijke indirecte werkgelegenheid. Binnen de bouwsector hebben bedrijven en overheden tal van projecten ontwikkeld om de transitie naar een circulaire economie in de bouw aan te jagen. Het is nu tijd om samen te versnellen. Cirkelstad Deventer verbindt koplopers die hier in en rondom Deventer werk van maken.
tekst: Carmen Oude wesselink, Duurzaam Gebouwd januari 2021
De verkenning van het netwerk van circulaire koplopers rondom Deventer leverde vanaf de eerste gesprekken al snel mooie voorbeelden op. Bedrijven en instellingen die met circulaire concepten, businessmodellen en projecten in de praktijk al bezig zijn. Iemand die voor circulair en duurzaam bouwen zijn nek uitsteekt is Marc Harmsen van het Architecten_Lab. Hij meldde zich voor de jaarwisseling als eerste partner van Cirkelstad Deventer. Harmsen: ”Wij zijn als Deventer architectenbureau actief in en betrokken bij onze stad, een omgeving waar we ons thuis voelen. Wij werken graag samen met andere partijen uit deze regio aan het circulair maken van de leefomgeving. Wij zullen ons onvermoeibaar, met veel enthousiasme en deskundigheid voor Cirkelstad inzetten, het sluit naadloos aan bij onze visie BouwWatKlopt!
Meten van circulariteit
Circulariteitsexperts en stakeholders verschillen van mening over welk doel of welke doelen binnen circulair bouwen het belangrijkst zijn. Sommigen vinden dat het beschermen van materiaalvoorraden en bestaande waarde volledig in dienst moet staan van het beschermen van het milieu. Anderen maken een integrale afweging tussen meerdere doelen. “Pure circulariteit is een erg breed begrip, dat voor mij zeker niet alleen over het hergebruiken van materialen gaat. Het begint dus al met een goede definitie, waarbij ik de definitie zoals CB23 het heeft opgesteld in hun ‘Leidraadmeten van circulariteit’ nog de beste tot nu toe vind. Het gaat over behoud van bestaande waarden, duurzaam energie- en materiaalgebruik, flexibiliteit, gebruikswaarde en uiteraard ook schoonheid,” zegt Harmsen.
Verschillende partijen zijn druk bezig met het verbeteren en opstellen van meetmethoden, dat een mix van harde en zachte waarden moet worden. “Je zal dan op allerlei vlakken goed genoeg kunnen scoren, vergelijk het maar met het halen van een HAVO diploma: om het te halen moet je alle vakken beheersen. Je mag wel ergens een onvoldoende voor staan, maar dat moet gecompenseerd worden door een hoger cijfer. Het liefst zie je natuurlijk overal hoge scores, zodat je een cum laude gebouw realiseert!”
Materialenpaspoort
In een materialenpaspoort wordt vastgelegd welke materialen in een object zitten, waar, de hoeveelheid en waarde van de materialen. Het gebouw kun je hierdoor zien als een materialendepot. Dit stimuleert het hergebruik van de materialen, het sluiten van materialenkringlopen en kun je goed onderhoud uitvoeren.
Bij aanbestedingen is een materialenpaspoort steeds vaker een eis, vanwege het meetbaar maken van circulariteit en het stimuleren van circulaire ontwerpkeuzes. Harmsen is hier groot voorstander van: “Een materialenpaspoort is heel waardevol en nodig om inzicht te houden in de gebruikte materialen en hoe ze bevestigd zijn. Het zou goed zijn als de drempel om zo’n paspoort centraal op te slaan zo laag mogelijk is. Wellicht dat de kosten betaald kunnen worden door de partijen die deze materialen verhandelen.”
Samenwerken
De circulaire ambitie van Deventer krijgt onder andere een gezicht met de Tuinen van Zandweerd. Op een unieke plek, dichtbij de IJssel aan de stadsrand van Deventer, wordt een nieuwe toekomstbestendige woonbuurt ontwikkeld met respect voor natuur en landschap. Met 80 bouwkavels voor zelf- en samenbouwers creëert men hier ruimte voor het nieuwe wonen en een duurzame toekomst. Cirkelstad Deventer ondersteunt dit initiatief en werkt graag samen op het gebied van advies en kennis.
Ook Harmsen ziet de toegevoegde waarde van de samenwerking bij dit type projecten. ”Wij inventariseren altijd hoe hoog men op de verschillende Lab_Parameters wil scoren. Gezond en milieubewust bouwen is een belangrijk uitgangspunt voor deze ontwikkeling, dus de parameter #GezondBlijven staat al hoog genoteerd. In onze Lab_Sessies inspireren en informeren wij onze klanten over circulariteit, vormgeving en zeker ook over de betaalbaarheid ervan. Als ontwerpers kunnen we goede ontwerpen maken, maar daarmee zijn we er nog niet. Het is van groot belang om samen te werken met de hele branche. Je kan de cirkel niet alleen sluitend maken.”
Kick-off 18 januari
Op 18 januari vindt de kick-off van Cirkelstad Deventer digitaal plaats en zal de eerste Community of Practice starten met het thema ‘Circulair uitvragen en aanbesteden”. Voor deze sessie hebben we de sprekers Martijn van Dijk(Corporatie deltaWonen) vanuit de woningbouw- en Sander Lubberhuizen (gemeente Apeldoorn) vanuit de infrapraktijk, bereid gevonden om hun ervaringen te delen en visie geven op de circulaire toekomst. Daarnaast besteden we aandacht aan Rapid Circular Contracting als stimulans voor innovatiegericht inkopen vanuit circulaire ambities en als Europese aanbestedingstoolkit.
Ben jij ook geïnteresseerd in dit thema, dan ben je uitgenodigd uit om op 18 januari van 15.30 tot 17.00 hierbij online aanwezig te zijn en interactief mee te sparren. Aanmelden kan via Cirkelstad Deventer.
